Referentiekader privacy en ethiek voor studiedata is gelanceerd

Op woensdag 11 mei is het Referentiekader privacy en ethiek voor studiedata gelanceerd op de campus van Universiteit Leiden in Den Haag. Het Referentiekader is opgesteld door de zone Veilig en betrouwbaar studiedata benutten en omarmd door de koepels Universiteiten van Nederland en Vereniging Hogescholen. De lancering van het Referentiekader is een belangrijke mijlpaal. Het is het startpunt voor een transparant gesprek over het veilig en betrouwbaar benutten van studiedata. 

Waarom een referentiekader voor studiedata?

Studiedata bieden steeds meer mogelijkheden om het hoger onderwijs beter, effectiever en efficiënter te maken. Een belangrijke voorwaarde voor het gebruik is vertrouwen. Studenten en medewerkers van onderwijsinstellingen moeten erop kunnen vertrouwen dat studiedata op een verantwoorde manier worden gebruikt. Instellingen willen niet alleen voldoen aan de privacywet (AVG) maar zich ook steeds de vraag stellen of specifieke inzet van studiedata wel ethisch verantwoord is.  Het Referentiekader draagt bij aan het vertrouwen, van iedereen die in het hoger onderwijs studeert of werkzaam is, dat zorgvuldig en veilig met studiedata wordt omgegaan. Daarnaast helpt het kader om het gebruik van studiedata binnen de sector te versnellen.

Wat is het Referentiekader? 

Het Referentiekader biedt instellingen in het hoger onderwijs richtlijnen en concrete handvatten om studiedata veilig, verantwoord en doordacht in te zetten. Instellingen houden zich aan de geldende wet- en regelgeving, maar hebben behoefte aan verduidelijking van deze regels voor het gebruik van studiedata. Het referentiekader doet precies dat: het geeft de ethische uitgangspunten die in acht moeten worden genomen bij het gebruik van studiedata en welke juridische principes daarbij van belang zijn. Het kader geeft ook concrete handvatten hoe daar mee aan de slag te gaan.  Instellingen geven een eigen invulling aan het kader die past bij de eigen organisatie. 

Dilemmaspel

Tijdens de ontwikkeling van het Referentiekader is het Dilemmaspel bedacht. Met dit spel kan het gesprek over privacy en ethiek op een laagdrempelige manier op gang gebracht kan worden binnen instellingen. Het dilemmaspel brengt het Referentiekader echt tot leven binnen het hoger onderwijs. 

Betrokkenheid van de hele sector 

Onder regie van de zone Studiedata is het Referentiekader opgesteld. Na een eerste verkenning is een plan van aanpak uitgewerkt. Een expertgroep van inhoudelijk specialisten schreef de eerste versie. Tussentijds is regelmatig een bredere klankbordgroep geraadpleegd met daarin vertegenwoordigers van studenten, Functionarissen Gegevensbescherming (FG’s), wetenschappers, beleidsmedewerkers, koepelorganisaties, vertegenwoordigers van DUO, Ministerie van Onderwijs, de Inspectie van het Onderwijs en het Rathenau-instituut. Na een testperiode, van een aantal maanden, in de praktijk door een aantal instellingen is advies ingewonnen bij het landelijke netwerk van FG’s. Eind vorig jaar is het Referentiekader besproken en onderschreven door de koepels. Met als eindresultaat het Referentiekader privacy en ethiek voor studiedata. 

SURF organiseert binnenkort een leergang rondom het Referentiekader. Meer informatie over die leergang vind je hier.

Foto van Ian Dooley via Unsplash